Het lokaal bestuur Sint-Truiden voert een krachtig beleid in om leegstand van woningen én handelspanden tegen te gaan. Vanaf 2026 wordt de bestaande leegstandsbelasting uitgebreid naar leegstaande winkelpanden. De maatregel moet eigenaars stimuleren om hun panden sneller opnieuw in gebruik te nemen.

“We kiezen voor een aanpak die zowel sturend als ondersteunend is”, zegt schepen van Lokale Economie Marijn Ghys. “Eigenaars die mee zorgen voor een aantrekkelijke, ondernemersvriendelijke winkelstad, willen we niet bestraffen. Integendeel, het is de bedoeling dat deze taks helpt om handelspanden opnieuw te activeren. Daarom koppelen we deze aan een positief activeringsreglement PandKRACHT. Het vitaliseren van leegstaande panden is voor ons de belangrijkste, strategische doelstelling. Zo kantelen we de balans van passief bezit naar actief ondernemerschap en maken we ons centrum aantrekkelijker voor ondernemers.”

Progressieve heffing als activeringsinstrument
Het nieuwe reglement voorziet in een belasting voor handelspanden met daarin een fiscale differentiatie. Panden in het strategische kernwinkelgebied, waar volgens stadscijfers de langdurige leegstand het hoogst is, worden zwaarder belast dan daarbuiten. Het tarief start er op 3.000 euro en kan oplopen tot 12.000 euro per jaar.

PandKRACHT: het actieve alternatief
Het lokaal bestuur Sint-Truiden benadrukt dat de kern van het nieuwe beleid niet ligt in de heffing, wel in het constructieve alternatief “PandKRACHT”. Dat is een stedelijke databank waar eigenaars van een leegstaand handelspand zich gratis kunnen registreren. Wanneer zij zich daarbij ook duidelijk engageren, worden ze volledig vrijgesteld van de leegstandsbelasting. Het engagement van actieve betrokkenheid houdt in dat het pand proper en instapklaar moet zijn en tijdelijk (3-12 maanden) tegen een vast verlaagd tarief wordt verhuurd, afhankelijk van de oppervlakte. De eigenaar stemt ook in met een niet-commerciële invulling van de etalage. Het lokaal bestuur fungeert als gratis bemiddelaar, maar treedt nadrukkelijk niet op als makelaar of partij in het huurcontract.

Het systeem is opgezet als een cirkel: “Constructieve eigenaars die meedenken met startende ondernemers en de aantrekkelijkheid van de winkelstraat helpen bewaren, worden opgenomen op de databank PandKRACHT en worden vrijgesteld van belasting. Wie kiest voor passieve leegstand, draagt bij via de heffing”, aldus de schepen van Lokale economie Marijn Ghys. “Mogelijks zullen we dit reglement in de toekomst nog wat moeten bijsturen maar ik denk dat dit een goede basis is. We monitoren de effecten op de leegstandcijfers én de ervaringen van eigenaars en ondernemers nauwlettend. “

“Leegstand in onze belangrijkste winkelstraten heeft een disproportionele impact op de economische dynamiek, de levendigheid en, heel concreet, het veiligheidsgevoel. Als alles er leeg bij staat, wordt dat veel vaker als onveilig ervaren,” legt burgemeester Ludwig Vandenhove uit. “Precies daarom willen we met ons leegstandsbeleid de levens- en belevingskwaliteit in ons stadscentrum actief beschermen en verbeteren.”

Communicatie naar eigenaars

Eigenaars van handelspanden ontvangen een brief van zodra er leegstand wordt vastgesteld. Daarin worden ze geïnformeerd over de opname in het leegstandsregister na een jaar. Eigenaars van handelspanden in het kernwinkelgebied zullen ook per brief uitgenodigd worden om zich in te schrijven voor PandKRACHT.